Củ khoai sọ tính bình, vị cay ngọt, có tác dụng tán khối kết, tiêu uhạch ở cổ, nhuận tràng, thông đại tiện, thường được dùng để chữa các loại thũng độc sưng đau, bỏng lửa, viêm khớp, viêm thận, sưng hạch bạch huyết...
Trong 100g khoai sọ có 56,6g nước, 1,5g protit, 0,1g lipit, 21,7ggluxit, 1g xenluloza, 52,5mg canxi, 61,5mg photpho, 1,2mg sắt, 0,02mgcaroten, 0,05mg vitamin B1, 0,02mg vitamin B2, 0,1mg vitamin PP, 3mg vitamin C, cung cấp được 96kcal. So với các loại khoai thường dùng khác như khoai lang, khoai tây... giá trị dinh dưỡng của khoai sọ tươngđương với khoai lang và cao hơn khoai tây.
Dưới đây là một số bài thuốc dùng khoai sọ bồi dưỡng sức khoẻ và chữa bệnh thường dùng, phần lớn dưới dạng món ăn - bài thuốc:
Cơ thể suy nhược sau ốm:Khoai sọ 100g, thịt lợn nạc 50g. Đem hai thứ nấu canh ăn với cơm hằng ngày. Món ăn này có tác dụng chống khô khát, ích khí, nuôi dưỡng dạ dày, chống mệt mỏi, dùng cho những người cơ thể suy yếu , phiền khát sau khi bị bệnh có kết quả tốt.
Cháo bổ tỳ: Khoai sọ 200g, củ mài 50g, gạo tẻ 50g, đem các thứ nấu cháo ăn trong ngày .Ăn cháo này thường xuyên có tác dụng ích khí, bổ tỳ vị, tăng cường thể lực và chức năng tiêu hoá, dùng cho những người cơ thể suy yếu, mệt mỏi, kém ăn, miệng khát...
Chè khoai sọ, táo tàu: Khoai sọ 250g gọt vỏ thái thành miếng nhỏ, táo tàu 50g, đường đỏ 50g. Cho tất cả vào nồi nấu nhỏ lửa thành món chè, chia làm 3 - 4 lần ăn trongngày. Món ăn này dùng bồi dưỡng cho những người sau khi khỏi bệnh nặng, cơ thể suy nhược, phiền khát... một thời gian sẽ thấy kết quả tốt.
Canh khoai sọ nấu với thịt lợn hoặc cua đồng, cá quả, cá diếc...Theo kinh nghiệm dân gian, những người mới ốm dậy, sức khoẻ suy yếu nấu những món canh trên ăn với cơm hằng ngày để bồi bổ cơ thể, tăngcường sức lực, chống khát sẽ nhanh chóng phục hồi sức khoẻ.
Chữa gân cốt đau nhức, sưng tấy: Dùng khoai sọ, gừng tươi, hai thứ liều lượng bằng nhau. Rửa sạch cả hai vị, gọt bỏ vỏ, giã nát, đắp vào chỗ đau, mỗi ngày thay thuốc hai lần.
Chữa tràng nhạc (u hạch cổ): Khoai sọ khô bỏ vỏ, thái nhỏ, nghiền thành bột mịn.Mỗi ngày dùng 20 - 30g bột khoai sọ, gạo tẻ 50 - 100g, nấu cháo ăn liên tục cho đến khi khỏi
Chữa viêm thận mạn tính: Khoai sọ rửa sạch, thái lát, rang cháy đen, nghiền thành bột mịn, thêm đường đỏ vào trộn đều. Mỗi lần uống 30g, ngày uống hai lần. Hoặc lấy khoai sọ 60g rửa sạch, gọt vỏ, thái nhỏ, gạo tẻ 50 - 100g nấu cháo ăn. Khi ăn thêm đường đỏ cho đủ ngọt.
BS Kim Minh
